Giai đoạn ăn dặm (từ 6 tháng tuổi) là một cột mốc phát triển quan trọng, đánh dấu bước chuyển giao dinh dưỡng đầu đời của trẻ. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm "khủng hoảng" của không ít gia đình khi con bắt đầu có biểu hiện biếng ăn.
Niềm vui chuẩn bị món ăn mới cho con nhanh chóng bị thay thế bằng sự mệt mỏi và lo lắng. Tình trạng bé lười ăn dặm, ngậm thức ăn hàng giờ, phun, quấy khóc khi thấy bát cháo... biến mỗi bữa ăn thành một "cuộc chiến" thực sự. Hậu quả là bé chậm tăng cân, mẹ stress kéo dài và không khí gia đình trở nên căng thẳng.
Bài viết sau đây sẽ giúp mẹ "bắt mạch" chính xác nguyên nhân trẻ biếng ăn giai đoạn ăn dặm và đề xuất giải pháp khoa học, giúp mẹ và bé tìm lại niềm vui trong hành trình ăn dặm.
Rất nhiều cha mẹ nhầm lẫn giữa việc con ăn ít và biếng ăn thực sự. Dưới góc độ chuyên môn, trẻ lười ăn dặm được xác định khi có các biểu hiện rõ ràng và kéo dài:
Tuy nhiên, mẹ cần phân biệt rõ hai trạng thái biếng ăn sinh lý và biếng ăn bệnh lý/kéo dài:
Để tìm cách giải quyết tình trạng trẻ biếng ăn dặm hiệu quả, ba mẹ cần tìm đúng nguyên nhân gốc rễ:
Đây là nguyên nhân phổ biến hàng đầu. Nhiều mẹ chưa nắm vững nguyên tắc ăn dặm:
Ép ăn là sai lầm nghiêm trọng nhất, tạo ra "sang chấn tâm lý" cho trẻ. Việc mẹ la mắng, dọa nạt, đè ngửa bé ra đút... khiến bé sợ hãi mỗi khi đến bữa.
Bên cạnh đó, việc cho bé xem TV, điện thoại, đi ăn rong... để "dụ" bé ăn cũng là một sai lầm. Bé ăn trong vô thức, không cảm nhận được mùi vị, dịch vị không tiết ra (não bộ không nhận tín hiệu), dẫn đến biếng ăn thụ động và ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa.
Bé lười ăn dặm có thể do cơ thể đang khó chịu. Phổ biến nhất là:
Mọc răng: Gây sốt nhẹ, sưng nướu, đau nhức khiến bé không muốn nhai nuốt.
Bệnh lý: Viêm họng, viêm amidan, nấm miệng (gây đau khi nuốt), hoặc viêm mũi (nghẹt mũi khiến bé khó thở khi ăn).
Rối loạn tiêu hóa: Táo bón, đầy hơi, chướng bụng khiến bé luôn cảm thấy "no giả", không có cảm giác đói.
Nhiều mẹ sợ con đói nên lịch ăn quá dày đặc. Bữa chính và bữa phụ (sữa, bánh, trái cây, sữa chua) quá gần nhau (dưới 2 tiếng). Điều này khiến dạ dày bé lúc nào cũng trong trạng thái "lưng lửng", chưa kịp tiêu hóa hết thức ăn cũ. Bé không bao giờ có cảm giác đói thực sự, do đó làm giảm sự thèm ăn.
Đây là nguyên nhân sâu xa và dễ bị bỏ qua nhất, đặc biệt khi trẻ biếng ăn dặm kéo dài.
Vai trò của Kẽm: Kẽm là vi chất số một cho vị giác. Nó duy trì và bảo vệ các tế bào nụ vị giác trên lưỡi. Khi thiếu Kẽm, các nụ vị giác này bị tổn thương, dẫn đến rối loạn vị giác. Bé không còn cảm nhận được vị ngon của thức ăn, dù mẹ nấu ngon đến đâu.
Vai trò của Lysine & Vitamin B: Lysine là acid amin thiết yếu kích thích sản sinh men tiêu hóa (enzym). Vitamin nhóm B (đặc biệt là B1, B6) hỗ trợ quá trình chuyển hóa thức ăn thành năng lượng, giúp bé tiêu hóa nhanh hơn.
Khi bé biếng ăn -> cơ thể hấp thu Kẽm/Lysine từ thức ăn càng ít đi -> Vị giác càng rối loạn, tiêu hóa càng kém -> Bé càng biếng ăn nặng hơn. Đây chính là "vòng xoắn bệnh lý" khiến tình trạng biếng ăn dặm không thể tự khỏi nếu không can thiệp bổ sung vi chất kịp thời.
Có thể mẹ quan tâm: Trẻ biếng ăn cần bổ sung gì? 4 loại vi chất trẻ không thể thiếu
Từ việc phân tích 5 nguyên nhân trên, ba mẹ có thể áp dụng đồng bộ "Nguyên tắc 3 ĐÚNG" để phá vỡ vòng xoắn biếng ăn, giúp con tìm lại cảm giác thèm ăn tự nhiên.
Đây là yếu tố tiên quyết.
Kiên quyết loại bỏ TV, điện thoại, ép buộc và ăn rong ra khỏi bữa ăn.
Tôn trọng "quyền từ chối" của con. Nếu bé không ăn, hãy vui vẻ dừng bữa ăn (giới hạn bữa ăn trong 30 phút).
Tạo không khí vui vẻ, cho bé tham gia vào bữa ăn (cho bé tập bốc nhón nếu ăn BLW, hoặc cho bé cầm thìa tự xúc). Mẹ phải thoải mái thì con mới hợp tác.
Thay đổi món ăn liên tục, trang trí bắt mắt (hình ngôi sao, mặt cười...).
Quan trọng nhất: Phải tăng độ thô của thức ăn theo độ tuổi. Giai đoạn 6-8 tháng có thể là bột hoặc cháo xay nhuyễn, nhưng 9-10 tháng phải là cháo lợn cợn, và 12 tháng trở lên là cháo hạt vỡ, cơm nát... để kích thích phản xạ nhai và cơ hàm phát triển.
Với trẻ biếng ăn giai đoạn ăn dặm đã kéo dài (thuộc nhóm biếng ăn bệnh lý), việc chỉ thay đổi thực đơn và tâm lý thường là không đủ. Lý do là vì lúc này vị giác của bé đã bị tổn thương và hệ tiêu hóa đã hoạt động kém hiệu quả.
Bé ăn quá ít nên không thể nhận đủ vi chất (đặc biệt là Kẽm) từ thức ăn.
Đây là lúc mẹ cần một giải pháp bổ sung chủ động để "cắt đứt" vòng xoắn bệnh lý. Việc cung cấp Kẽm và Lysine từ các sản phẩm chuyên biệt sẽ giúp phục hồi vị giác bị tổn thương, kích thích hệ tiêu hóa hoạt động trở lại. Khi vị giác được cải thiện, bé sẽ bắt đầu cảm nhận được vị ngon của thức ăn và dần tìm lại cảm giác thèm ăn một cách tự nhiên.
Nếu mẹ vẫn còn băn khoăn về tình trạng biếng ăn của con, đừng ngần ngại. Hãy liên hệ ngay Hotline 1900 636985 để được Dược sĩ chuyên môn tư vấn 1:1 miễn phí!
